Czym jest samodzielność finansowa? Kiedy można mnie uznać za samodzielnego finansowo?

Student, który nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego z żadnym z rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych (i złożył oświadczenie to potwierdzające), może ubiegać się o stypendium socjalne bez wykazywania dochodów osiąganych przez te osoby oraz będące na ich utrzymaniu dzieci, jeżeli spełnia jeden z następujących warunków:

1. ukończył 26. rok życia;
2. pozostaje w związku małżeńskim;
3. ma na utrzymaniu dzieci,
4. osiągnął pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej;
5. posiada stałe źródło dochodów i jego przeciętny miesięczny dochód w poprzednim roku podatkowym oraz w roku bieżącym wynosi co najmniej 930,35 zł.

Stałym dochodem może być np. renta po zmarłym rodzicu, zasądzone alimenty, umowa o pracę, cyklicznie zawierane umowy zlecenia.

Wzór oświadczenia o nieprowadzeniu wspólnego gospodarstwa z żadnym z rodziców i opiekunów znajdziesz tutaj.

Kogo należy uwzględnić w składzie rodziny?

Przy ustalaniu wysokości dochodu uprawniającego do ubiegania się o stypendium socjalne uwzględnia się dochody osiągane przez:

1. studenta;
2. małżonka studenta;
3. rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych studenta;
4. będące na utrzymaniu ww. osób dzieci niepełnoletnie, dzieci pobierające naukę do 26. roku życia, a jeżeli 26. rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełnosprawne bez względu na wiek.

W składzie rodziny nie uwzględnia się macochy, ojczyma, dziadka, babci, dzieci rodzeństwa, partnera – choćby zamieszkiwali razem ze studentem.

Moi rodzice rozwiedli się, mieszkam z jednym z rodziców, a od drugiego mam orzeczone alimenty. Czyje dochody uwzględnić w dochodzie mojej rodziny?

W dochodzie rodziny należy uwzględnić dochód studenta, w tym dochód z tytułu otrzymywanych alimentów, oraz dochód rodzica, z którym student mieszka. Nie jest natomiast wliczany dochód rodzica, który na podstawie wyroku sądu, ugody zawartej przed mediatorem i zatwierdzonej przez sąd lub ugody zawartej przed sądem,  został zobowiązany do płacenia alimentów.

W przypadku gdy rodzic zobowiązany do płacenia alimentów uchyla się od płacenia alimentów, nie będą one wliczone do dochodu, gdy student przedstawi zaświadczenie wystawione przez komornika o całkowitej bądź częściowej bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych za rok kalendarzowy poprzedzający rok akademicki, na który przyznaje się stypendium.

Moi rodzice są rozwiedzeni, ale sąd nie orzekł alimentów na moją rzecz.

W sytuacji, gdy sąd nie orzekł alimentów na rzecz studenta, obliczając dochód rodziny studenta, uwzględnia się dochody obydwojga rodziców.

Moi rodzice nie są i nie byli małżeństwem, ojciec mnie uznał i dobrowolnie przekazuje pewną sumę pieniędzy na moje utrzymanie. Nie ma wyroku orzekającego alimenty ma moją rzecz.

W takiej sytuacji, obliczając dochód w rodzinie studenta, należy uwzględnić dochody obydwojga rodziców. Nie ma możliwości wzięcia pod uwagę „alimentów dobrowolnych”.

Jeden z członków mojej rodziny utracił w tym roku pracę, z której osiągał dochód przez cały poprzedni rok. Czy można to uwzględnić przy ustalaniu sytuacji materialnej mojej rodziny?

Tak, w takiej sytuacji należy zastosować instytucję utraty dochodu. Utrata dochodu może być zastosowana wyłącznie w związku z:

1. uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego,
2. utratą zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
3. utratą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
4. utratą zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej, renty socjalnej lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego,
5. wykreśleniem z rejestru pozarolniczej działalności gospodarczej lub zawieszeniem jej wykonywania w związku z opieką nad dzieckiem,
6. utratą zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
7. utratą zasądzonych świadczeń alimentacyjnych w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do tych świadczeń lub utratą świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do świadczeń alimentacyjnych;
8. utratą świadczenia rodzicielskiego,
9. utratą zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
10.  utratą stypendium doktoranckiego.

Ustalając miesięczny dochód netto przypadający na członka rodziny nie uwzględnia się dochodu utraconego. Wysokość dochodu utraconego netto z tytułu pracy oblicza się na podstawie PIT-11 otrzymanego od pracodawcy, odejmując od kwoty dochodu brutto kwotę podatku oraz składek na ubezpieczenie społeczne i składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Jeden z członków mojej rodziny rozpoczął pracę w trakcie roku. W jaki sposób uwzględnić ten dochód przy ustalaniu prawa do stypendium socjalnego?

W takiej sytuacji ma miejsce uzyskanie dochodu. Jeżeli zmiana dochodu miała miejsce w roku kalendarzowym, za który zostało przedstawione zaświadczenie z Urzędu Skarbowego to osiągnięty z danego źródła dochód należy podzielić przez liczbę miesięcy, w których był on uzyskiwany.

Przykład 1:
Mama studenta została zatrudniona w październiku 2019 r. i zarobiła 9000 zł netto. Oznacza to, że dochód miesięczny wynosi 3000 zł netto (9000 podzielone przez 3 miesiące). Dochodu tego nie dzieli się przez 12.

Jeżeli zmiana dochodu miała miejsce po roku kalendarzowym, za który zostało przedstawione zaświadczenie z Urzędu Skarbowego to do dochodu należy doliczyć dochód za drugi miesiąc od rozpoczęcia nowego dochodu.

Przykład 2:
Student rozpoczął działalność gospodarczą w 13 marca 2020 r. W kwietniu 2020 r. (drugi miesiąc po rozpoczęciu działalności) zarobił netto 2500 zł. Dochód wynosi 2500 zł. Dochodu tego nie dzieli się przed 12.

Za uzyskanie dochodu uważa się następujące okoliczności:

1. zakończenie urlopu wychowawczego,
2. uzyskanie zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
3. uzyskanie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
4. uzyskanie zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej, renty socjalnej lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego,
5. rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej lub wznowieniem jej wykonywania po okresie zawieszenia w związku z opieką nad dzieckiem,
6. uzyskanie zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
7. uzyskanie świadczenia rodzicielskiego,
8. uzyskanie zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
9. uzyskanie stypendium doktoranckiego.

W poprzednim roku członek mojej rodziny pracował na podstawie umowy o dzieło, natomiast w roku bieżącym już nie ma tej pracy. Czy mogę nie uwzględnić tego dochodu w dochodzie rodziny?

Tak, zakończenie pracy na podstawie umowy o dzieło stanowi okoliczność, w związku z którą następuje utrata dochodu. W celu udokumentowania utraty dochodu należy przedstawić PIT-11 oraz umowę o dzieło lub zaświadczenie od pracodawcy.

Członek mojej rodziny osiągnął dochód z tytułu sprzedaży papierów wartościowych. Czy mogę go nie uwzględnić w dochodzie mojej rodziny, skoro był to dochód jednorazowy?

Nie, dochód z tytułu sprzedaży papierów wartościowych należy uwzględnić w dochodzie rodziny, jeżeli jest wykazywany na zaświadczeniu z Urzędu Skarbowego, nawet jeżeli był to dochód jednorazowy.

W posiadaniu mojej rodziny znajduje się gospodarstwo rolne. W jaki sposób zostanie ono uwzględnione w dochodzie rodziny?

Dochód osiągany z tytułu posiadanego gospodarstwa uwzględniany jest na podstawie powierzchni użytków rolnych w hektarach przeliczeniowych i wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego, ogłaszanego przez Prezesa GUS.

Aktualną wysokość dochodu znajdziesz tutaj.

Przelicznik jest ogłaszany we wrześniu za rok poprzedni. Jeżelni nie ma jeszcze obwieszczenia za dany rok to uwzględnij wysokość dochodu z roku poprzedniego.

Gospodarstwo rolne (lub jego część) znajdujące się w posiadaniu mojej rodziny zostało oddane w dzierżawę. Czy to oznacza, że mogę nie uwzględniać dochodu z tego gospodarstwa w dochodzie mojej rodziny?

W przypadku oddania gospodarstwa rolnego lub jego części w dzierżawę dochód z tego gospodarstwa nie będzie wliczany do dochodu rodziny, jeżeli umowa dzierżawy została zawarta stosownie do  przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, tj. na okres co najmniej 10 lat i zgłoszona do ewidencji gruntów i budynków przez emeryta lub rencistę rolniczego z osobą niebędącą:

1. małżonkiem wydzierżawiającego,
2. jego zstępnym lub pasierbem,
3. osobą pozostającą z wydzierżawiającym we wspólnym gospodarstwie domowym,
4. małżonkiem zstępnego, pasierba lub osoby pozostającym z wydzierżawiającym we wspólnym gospodarstwie domowym.

Ponadto, nie uwzględnia w dochodzie rodziny dochodu z gospodarstwa rolnego wniesionego do użytkowania przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną oraz gospodarstwa rolnego oddanego w dzierżawę w związku z pobieraniem renty określonej w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej.

Inne umowy dzierżawy nie stanowią podstawy nieuwzględnienia dochodu z gospodarstwa rolnego w dochodzie rodziny.

Jak ustala się wysokość dochodu osiągniętego z tytułu prowadzenia działalności opodatkowanej zryczałtowanym podatkiem dochodowym?

Wysokość rocznego dochodu osiągniętego z tytułu prowadzenia działalności opodatkowanej zrycztałtowanym podatkiem dochodowym jest ustalana przy użyciu wartości ogłoszonych w Obwieszczeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Zawarłem związek małżeński. Czy mój małżonek wlicza się do składu rodziny?

Tak, małżonek studenta wlicza się do rodziny, a jego dochody są uwzględniane w dochodzie rodziny. Wynika to z faktu, że ustalając prawo studenta do otrzymywania stypendium socjalnego, bierze się pod uwagę aktualny stan rodziny studenta.

Członek mojej rodziny przebywa w domu pomocy społecznej. Czy należy go uwzględniać w składzie rodziny?

Nie należy uwzględniać w składzie rodziny tego członka rodziny, pod warunkiem, że przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie. Przez instytucję zapewniającą całodobowe utrzymanie rozumie się dom pomocy społecznej, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, szkołę wojskową lub inną szkołę, jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatnie pełne utrzymanie.

W przypadku przebywania członka rodziny w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie nie uwzględnia się jego dochodów w dochodzie rodziny.

Czy wydrukowany wniosek o stypendium socjalne mam złożyć u koordynatora dopiero po zamknięciu tury składania wniosków w systemie, czy przed upływem tego terminu?

Wszelkie formalności, zarówno wypełnienie wniosku w systemie USOSweb jak i dostarczenie go wraz z całą dokumentacją w formie papierowej koordynatorowi, muszą zostać dopełnione przed upływem obowiązujących terminów:

W USOSweb, kilka dni temu pojawiła się informacja o wypłacie, a ja wciąż nie otrzymałem przelewu. Dlaczego?

Oznacza to, zostało przygotowane zlecenie wypłaty, jednak przelewy realizowane są zbiorczo w określonych terminach. W przypadku stypendiów dla studentów zwykle jest to 15 dzień miesiąca, a doktorantów - 10. Jeżeli nie wiesz kiedy realizowane są przelewy Twojego stypendium, skontaktuj się z koordynatorem ds. stypendialnych.

Czy brak odbioru decyzji stypendialnej może spowodować cofnięcie przyznania mi stypendium?

Nie, jednak stypendium zostanie wypłacone dopiero po odebraniu decyzji lub po uznaniu jej za doręczoną po 14 dniach od wysłania pierwszego powiadomienia lub pozostawienia awizo przez listonosza.

Na jaki okres przyznawane jest stypendium socjalne?

Stypendium socjalne przyznawane jest w semestrze zimowym na okres pięciu miesięcy (październik – luty), natomiast w semestrze letnim na okres czterech miesięcy (marzec – czerwiec).

Czy konieczne jest składanie wniosku o przyznanie stypendium socjalnego po raz drugi, tj. na semestr letni?

Tak, wniosek o stypendium socjalne składa się dwa razy w ciągu roku akademickiego, gdyż stypendium jest przyznawane na jeden semestr. Złożenie wniosku i przyznanie stypendium socjalnego na semestr zimowy nie oznacza, że niejako automatycznie będzie kontynuowane jego wypłacanie w semestrze letnim. Student jest obowiązany do złożenia wniosku na semestr letni, w przeciwnym wypadku od marca danego roku akademickiego zaprzestanie się wypłacania stypendium.

W przypadku, gdy sytuacja materialna rodziny studenta nie uległa zmianie w stosunku do tego, co oświadczył, ubiegając się o stypendium socjalne na semestr zimowy, nie ma konieczności składania nowego oświadczenia o dochodach – student we wniosku oświadcza jedynie, że sytuacja w jego rodzinie nie uległa zmianie.

Czy studiując w trybie niestacjonarnym mogę ubiegać się o stypendium socjalne?

Tak. Student studiów niestacjonarnych jest uprawniony do pobierania stypendium socjalnego.

Powtarzam ostatni rok studiów. Czy mogę w takim przypadku ubiegać się o stypendium socjalne oraz miejsce w domu studenckim?

Tak. Powtarzanie roku wyklucza jedyne możliwość pobierania stypendium rektora oraz stypendium ministra. 

Przebywam na urlopie od zajęć. Czy mogę pobierać stypendium socjalne lub inne świadczenia?

Studenci przebywający na urlopie nie mogą pobierać stypendium socjalnego i stypendium dla osób niepełnosprawnych. Jeżeli urlop został rozpoczęty w czasie trwania roku akademickiego student nie otrzymuje świadczeń od miesiąca następującego po miesiącu, w którym urlop został udzielony.

Student przebywający na urlopie może otrzymywać stypendium rektora. Student przebywający na urlopie udzielonym z powodów zdrowotnych lub urodzenia dziecka może otrzymać zapomogę.

Otrzymuję alimenty. Jakie dokumenty muszę dostarczyć, aby potwierdzić ten fakt?

Aby potwierdzić fakt otrzymywania alimentów konieczne jest przedstawienie:

• odpisu podlegającego wykonaniu orzeczenia sądowego zasądzającego alimenty
• lub odpis protokołu posiedzenia zwierającego treść ugody sądowej
• lub odpis zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem, które to ugody zobowiązują do uiszczania alimentów.

Jeśli alimenty są otrzymywane w niższej wysokości niż ustalone w wyroku, ugodzie sądowej lub ugodzie zawartej przed mediatorem, należy przedstawić:

• zaświadczenie organu prowadzącego egzekucję o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji alimentów a także o wysokości alimentów wyegzekwowanych
• lub informację właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, (w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną, miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą, jeśli dłużnik zamieszkuje za granicą).

Mam pełnoletnie rodzeństwo, które ukończyło szkołę średnią, ale nie podjęło nauki na studiach ani pracy. Jakie dokumenty mam przedstawić na potwierdzenie ich sytuacji?

W sytuacji, gdy student posiada pełnoletnie rodzeństwo, które po ukończeniu szkoły średniej nie podejmuje dalszej nauki, nie należy w oświadczeniu o dochodach wykazywać go w składzie rodziny. Nie jest zatem konieczne przedstawianie jakiejkolwiek dokumentacji na potwierdzenie sytuacji tych osób. W przypadku jednak, gdy jedno lub kilkoro z rodzeństwa, niezależnie od wieku i od podejmowania lub niepodejmowania dalszej nauki, legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności, uwzględnia się tę osobę w składzie rodziny, o ile pozostaje na utrzymaniu rodziców studenta. Sposób dokumentowania sytuacji materialnej tych osób jest więc analogiczny do tego stosowanego przy pozostałych członkach rodziny, z zastrzeżeniem, że uwzględniona w dokumentacji musi zostać również kopia orzeczenia o niepełnosprawności. 

Czy aby złożyć wniosek o stypendium, muszę mieć rozliczony rok akademicki?

Nie, do złożenia wniosku o stypendium nie jest konieczne rozliczenie roku akademickiego. Ważne jest jednak, aby osoba ubiegająca się o stypendium posiadała status studenta. Wpis na następny rok akademicki jest natomiast przesłanką konieczną uprawniającą do pobierania stypendium.

Po przyznaniu stypendium socjalnego jedno z moich rodziców utraciło dochód. Czy mogę wnioskować o ponowne przeliczenie dochodu z tego tytułu?

Jeśli utrata dochodu nastąpiła przed upływem terminu do złożenia odwołania od decyzji stypendialnej, fakt zmiany sytuacji materialnej w rodzinie student może podnieść w odwołaniu od powyższej decyzji, co spowoduje ponowne przeliczenie dochodu. W przypadku, jeśli utrata dochodu nastąpiła po upływie terminu do wniesienia odwołania lub student nie dotrzymał tego terminu, uwzględnienie zmiany w sytuacji materialnej rodziny możliwe będzie dopiero w następnej turze ubiegania się o stypendium.

Czy otrzymywanie stypendium rektora jest brane pod uwagę przy obliczaniu dochodu w rodzinie studenta?

Nie, stypendium rektora nie jest uwzględniane w dochodzie branym pod uwagę przy ustalaniu prawa do stypendium socjalnego.

Czy mając już tytuł magistra mogę ubiegać się o przyznanie mi stypendium socjalnego na noworozpoczętym kierunku?

Nie, stypendium nie przysługuje studentowi posiadającemu tytuł zawodowy:

• magistra, magistra inżyniera albo równorzędny,
• licencjata, inżyniera albo równorzędny, jeżeli ponownie podejmuje studia pierwszego stopnia.

Po uzyskaniu takiego tytułu, student traci prawo do pobierania świadczeń na innych kierunkach.

Mam zaliczony pierwszy semestr I roku studiów pierwszego stopnia. Czy mogę już ubiegać się o stypendium rektora na drugi semestr?

Nie. O stypendium rektora student I roku studiów pierwszego stopnia i jednolitych studiów magisterskich może ubiegać się dopiero po zaliczeniu pierwszego roku studiów. Wyjątek w tym zakresie stanowi student przyjęty na pierwszy rok studiów w roku złożenia egzaminu maturalnego, który jest laureatem olimpiady międzynarodowej albo laureatem lub finalistą olimpiady stopnia centralnego, o których mowa w przepisach o systemie oświaty bądź medalistą co najmniej współzawodnictwa sportowego o tytuł Mistrza Polski w danym sporcie, o którym mowa w przepisach o sporcie, który może otrzymać stypendium już na 1 roku studiów.

Obecnie jestem na 1. roku studiów drugiego stopnia i będę ubiegać się o stypendium rektora. Czy przy obliczaniu średniej ocen za 3. rok studiów pierwszego stopnia uwzględnia się ocenę z obrony pracy licencjackiej, samej pracy lub dyplomu?

Uwzględnia się średnią ocen uzyskanych za ostatni rok studiów pierwszego stopnia, a nie uwzględniając ocen z egzaminu dyplomowego, pracy magisterskiej oraz oceny na dyplomie.

Czy dostanę punkty za udział w konferencji międzynarodowej, jeśli po konferencji nie została wydana żadna publikacja?

Czynny udział w konferencji w postaci np. referatu, prezentacji multimedialnej, posteru itp. jest punktowany, niezależnie od tego, czy po takiej konferencji  wydana została publikacja.

Czy jeśli zostało mi przyznane stypendium, ale w trakcie roku akademickiego zrezygnuję ze studiów, to będę zmuszony zwrócić kwoty pobranych do tego momentu świadczeń?

Nie, w przypadku rezygnacji ze studiów stypendium przestaje być wypłacane od miesiąca, w którym decyzja o skreśleniu z listy studentów stała się ostateczna. Student nie jest jednak obowiązany do zwrotu pobranych do tego czasu świadczeń.

Studiuję jednocześnie dwa kierunki. Czy mogę złożyć wniosek o stypendium rektora na każdym z nich?

Tak, student o przyznanie stypendium może ubiegać się na każdym studiowanym kierunku, takze na różnych uczelniach. Jednak tylko na jednym z nich ma prawo pobierać takie świadczenie. W przypadku kwalifikowania się do otrzymywania stypendium na więcej niż jednym kierunku, zobowiązany jest wybrać kierunek, na którym będzie je pobierał.

W jakich sytuacjach można otrzymać zapomogę?

Zapomoga jest przyznawana wnioskodawcy, który znajduje się w trudnej sytuacji życiowej. Do zdarzeń, które uzasadniają wystąpienie z wnioskiem o przyznanie zapomogi zalicza się w szczególności: kradzież, pożar, powódź, ciężką chorobę wnioskodawcy lub członka jego najbliższej rodziny, śmierć najbliższego członka rodziny.

Czy mogę otrzymać zapomogę z powodu urodzenia dziecka?

Tak, ale w przypadku, gdy oboje rodziców dziecka są studentami Uniwersytetu Jagiellońskiego to zapomogę może otrzymać jedno z nich.

Czy ubiegając się o zapomogę powinienem udokumentować sytuację materialną?

Tak, wymagane jest podanie podstawowych informacji o dochodzie rodziny, jednak nie jest konieczne przedkładanie zaświadczeń z urzędów potwierdzających wysokość dochodu.

Czy pobierając stypendium socjalne mogę ubiegać się o przyznanie mi zapomogi?

Tak, pobieranie stypendium socjalnego nie wyklucza możliwości ubiegania się o przyznanie zapomogi, gdyż ta przyznawana jest studentowi z przyczyn losowych, gdy jego sytuacja materialna uległa przejściowemu pogorszeniu, zazwyczaj wskutek nagłych, nieprzewidzianych zdarzeń. Stypendium socjalne przyznawane jest natomiast, gdy sytuacja materialna studenta jest trudna z powodu osiągania niskiego dochodu przez studenta i członków jego rodziny.